Khoảng 16h ngày 17/3, trên Quốc lộ 1A - đoạn qua TP Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai) đã xảy ra 1 vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng khiến thiếu nữ 16 tuổi tử vong tại chỗ.
Tin kinh tế sớm 18-03-2015: Thấy gì khi các đại gia Việt đổ nghìn tỷ vào nông nghiệp? - Vì đâu cảng hiện đại nhất miền Bắc lỗ hơn triệu USD/tháng?
- Cập nhật : 18/03/2015
Thấy gì khi các đại gia Việt đổ nghìn tỷ vào nông nghiệp?
Khi bầu Đức dấn thân trồng cao su, mía đường, trồng bắp đến nuôi bò, người ta vẫn nghĩ nông nghiệp chỉ là “mảng miếng thâm canh” cho các phương án kinh doanh đa ngành nghề của các đại gia lắm tiền nhiều của.
Tuy nhiên, khi chứng kiến kết quả kinh doanh tươi sáng của ông cộng với xu hướng rất nhiều đại gia Việt đang có kế hoạch đổ vốn nghìn tỷ vào nông nghiệp thì người ta mới đặt ra câu hỏi: Phải chăng, nông nghiệp đang không còn bị coi là “vịnh trú bão” cho các đại gia Việt mà nó thực sự trở thành mảnh đất sinh vàng cho họ trong tương lai?
Đầu tư “trái khoáy”, bầu Đức ôm nghìn tỷ
Từ năm 2008 khi bầu Đức quyết định đổ vốn vào trồng hơn 15 vạn ha cao su tại Attapeu (Lào), bất động động sản lúc này còn đang nóng hổi. Khi đó rất nhiều người đặt dấu hỏi nghi ngờ về hiệu quả của lĩnh vực kinh doanh mới, không phải thế mạnh của ông chủ Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) và đặt dấu hỏi vì sao ông không đổ vốn vào bất động sản vốn đang trong lúc “ăn thời gặp số” của nhiều đại gia Việt.
Bốn năm sau, năm 2012, người ta lại thấy Bầu Đức chơi “ngông” khi tiếp tục đổ vốn vào trồng mía đường, trong bối cảnh các nhà máy mía đường Việt Nam thừa công suất và lượng mía nguyên liệu của người dân một số vùng không biết bán cho ai. Người ta lại hết sức nghi ngờ sự đầu tư “trái khoáy” của bầu Đức có mang hiệu quả?
Tiếp đó, tháng 4/2014, bầu Đức tiếp tục đổ vốn khủng vào trồng hơn 5.000ha ngô (bắp) tại Lào. Sau 6 năm lăn lộn vào nông nghiệp công nghệ cao, HAGL của bầu Đức đã sở hữu 46.000 ha cao su, 10.000ha mía và 6.000 ha bắp tại Việt Nam, Lào, Campuchia và Myanmar. Không chỉ dừng lại ở trồng trọt, tháng 6/2014, bầu Đức tiếp tục dấn thân vào ngành chăn nuôi khi góp vốn hơn 6.300 tỷ cùng hai đối tác nuôi 236.000 con bò sữa và bò thịt tại Lào.
Và sự “ngông”, triết lý đầu tư không theo đám đông có phần “trái khoáy” của bầu Đức dần cho kết quả, năm 2014, theo báo cáo tài chính của HAGL, doanh thu từ bán đường đã góp mạnh nhất vào tổng doanh thu của tập đoàn này với hơn 1040 tỷ đồng, tăng hơn 24% so với năm 2013. Cũng trong năm, doanh thu từ bán bắp của tập đoàn này cũng đạt khoảng 204 tỷ đồng. Hai lĩnh vực trồng mía và bắp ngô cũng được xem là đã “cứu thua” cho các mảng kinh doanh khác của bầu Đức năm 2014.
Đặc biệt, vào tháng 2/2015 bầu Đức mạnh đã dạn bán hơn 50% dự án phức hợp Myanmar Center – (dự án được công ty này rất kỳ vọng lợi nhuận trước đó) với mục đích lấy tiền để nuôi bò. Và tại giới thiệu sản phẩm thịt bò tơ Australia đầu tiên của mình tại thị trường Việt sau 7 tháng hợp tác với Công ty Vissan, bầu Đức mạnh dạn tuyên bố: nuôi bò sẽ là mảng kinh doanh “siêu lợi nhuận” hơn cả bất động sản thời cực thịnh và đây sẽ tiếp tục là lĩnh vực đầu tư chủ chốt của HAGL trong năm tới.
Không chỉ có mía, bắp và bò mang về siêu lợi nhuận, còn hơn 46 vạn ha cao su (trong đó gần 5.000 ha đã bắt đầu cho sản phẩm) được kỳ vọng sẽ cho bầu Đức khoản doanh thu và lợi nhuận hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm trong thời gian tới
Đến lượt hai đại gia lớn “thâm canh” nông nghiệp
Ngoài các dự án tiền tỷ của bầu Đức, lĩnh vực nông nghiệp trong nước còn đươc nhận vốn đầu tư nghìn tỷ của các dự án như: dự án nuôi bò của ông chủ Đức Long Gia Lai, dự án đầu tư nuôi bò Kobe nghe nhạc, trồng mía của cựu chủ tịch Ngân hàng Sacombank Đặng Văn Thành, rồi việc hiện thực hóa giác mơ cho người Việt uống sữa tươi nguyên chất của bà chủ sữa TH True milk Thái Hương… Gần nhất, dư luận rúng động trước sự kiện, liên tiếp hai đại gia có tiếng của Việt Nam đồng loạt chọn ngành nông nghiệp làm sân chơi mới, một đến từ đại gia lớn ngành thép và một là tỷ phú đô la Việt Nam.
Trong đó có việc ông chủ Tập đoàn Hòa Phát (HPG) Trần Đình Long "rót" 300 tỷ đồng vào chuỗi sản xuất thức ăn chăn nuôi. Sau bầu Long, tỷ phú đô la Phạm Nhật Vượng - ông chủ của Tập đoàn Vingroup trong buổi làm việc với tỉnh Quảng Ninh và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã đề xuất đầu tư các dự án nông nghiệp quy mô lớn tại tỉnh này nhằm ba mục tiêu chính: sản xuất sản phẩm rau, quả sạch cho người tiêu dùng Việt Nam; áp dụng công nghệ cao để giảm chi phí và sản xuất các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu.
Kế hoạch lấn sân sang lĩnh vực nông nghiệp của tỷ phú đô la người Việt được thai nghén từ khi ông gặp chuyên gia nông nghiệp của Israel. Ông nhận định đây là lĩnh vực đáng đầu tư và không giấu tham vọng đầu tư dự án để giúp ngành nông nghiệp Việt Nam phát triển, người tiêu dùng được sử dụng những sản phẩm sạch với giá không đắt đỏ.
Được biết, đề xuất của chủ tịch Vingroup đã được lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, Bộ NN&PTNT hoan nganh và hứa tạo điều kiện đầu tư sắp tới. Mặc dù chưa biết rõ số vốn thực tế là bao nhiêu, nhưng với tầm vóc của 1 tập đoàn lớn, chắc chắn số vốn mà Vingroup thực hiện cho dự án nông nghiệp trong tương lai sẽ không phải là nhỏ bởi cánh cửa xuất khẩu rau củ quả của Việt Nam sang các nước đang ngày càng được mở rộng.
--------------------------
“EVN đừng chỉ nhận cái lợi về mình”
Theo chuyên gia Ngô Trí Long, EVN đừng nhận cái lợi về mình mà phải biết chia sẻ, phải tạo được điều kiện để tăng năng suất lao động, hoạt động có hiệu quả hơn để kéo chi phí sản xuất xuống thấp, giá thành thấp, giá bán thấp.
Những vấn đề liên quan đến giá điện đã làm “nóng” phiên tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Kiên trì điều hành giá theo thị trường - Nhìn từ giá xăng và giá điện” được Cổng thông tin điện tử Chính phủ (VGP) tổ chức chiều này (16/3/2015).
Không thể so sánh giá bán điện Việt Nam với giá khu vực
Tại phiên tọa đàm, chuyên gia Ngô Trí Long thẳng thắn, ông không đồng ý với lập luận của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) khi tăng giá là vì “giá điện thấp hơn khu vực nên không thu hút được nhà đầu tư tham gia vào ngành điện”.
Theo ông Long, việc Việt Nam hội nhập sâu vào kinh tế thế giới, mà sắp tới sẽ là Cộng đồng kinh tế chung ASEAN (AEC) thì bắt buộc giá hàng hóa trong nước phải hòa đồng với giá thế giới. Việc so sánh giá trong nước với giá thế giới là cần thiết, song ông Long cũng chỉ ra rằng, không phải mọi loại hàng hóa, sản phẩm đều so sánh được như vậy.
Hiện tại, 70% lượng xăng dầu của Việt Nam phải nhập khẩu nên việc so sánh giá xăng dầu trong nước với thế giới là dễ hiểu, tuy nhiên, điều này lại không đúng với giá điện. Trong bối cảnh ở Việt Nam, ngành điện lực còn độc quyền, việc điều hành giá đã được nhất quán là do nhà nước định theo tín hiệu thị trường, khi quyết định mức giá, Chính phủ đã bù đắp đủ chi phí cho bên sản xuất, bán điện, đồng thời có mức lãi hợp lý.
Do đó, theo ông Long, việc EVN “kêu” giá điện bán ra vẫn còn thấp so với giá điện trong khu vực là khập khễnh. Vị chuyên gia này cho rằng, hiện nay để nâng giá bán và có cơ sở thuyết phục người tiêu dùng thì EVN thường dựa vào giá đầu ra chứ không tính đến giá đầu vào, trong khi đó, nếu so sánh về giá đầu vào thì ở Việt Nam còn thấp so với các nước trong khu vực.
Chẳng hạn, theo ông Long thì lương của lãnh đạo EVN không bằng thế giới, năng suất lao động của EVN cũng thấp hơn và một số vấn đề khác như bảo hiểm rủi ro trong quá trình sử dụng điện ở Việt Nam cũng không có. “Do đó, để dành lợi thế về mình, EVN hay so sánh giá điện đầu ra của Việt Nam so với thế giới, nhưng đó là bất hợp lý” – ông Long khẳng định. “Như ở Singapore, giá điện là vì họ sử dụng phần lớn nhiệt điện dầu trong khi ở Việt Nam thì khoảng 40% là thủy điện (giá thành chỉ bằng một nửa điện hóa thạch)”.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng nhận định, nếu Việt Nam quản lý chặt ngành điện, chi phí hợp lý, tiết kiệm được hao hụt điện năng, tăng năng suất lao động, chi phí lương thấp, cơ cấu thủy điện nhiều… thì rõ ràng là bù đắp được chi phí. Với điều kiện này chắc chắn thu hút được vốn đầu tư nước ngoài.
“EVN đừng chỉ nhận cái lợi về mình”
Theo vị chuyên gia, một trong nguyên nhân khiến ngành điện Việt Nam chậm phát triển là thiếu vốn, hoạt động quản trị còn hạn chế nên hiệu quả sản xuất kinh doanh chưa cao.
Ông Long cũng chỉ ra rằng, mức lãi của ngành điện mặc dù thấp (trừ thủy điện có lãi cao) nhưng mức độ rủi ro ở ngành này lại không cao như những ngành khác. Khó khăn cổ phần hóa 3 tổng công ty phát điện (GENCO) nguyên nhân là do quy mô vốn, tài sản của 3 tổng công ty này quá lớn nên với điều kiện cổ phần hóa, không nhà đầu tư chiến lược nào hấp thụ được số vốn này. Bên cạnh đó, hiệu quả đầu tư ở lĩnh vực này còn hạn chế, cơ cấu bộ máy chưa hợp lý, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao.
“EVN đừng nhận cái lợi về mình mà phải biết chia sẻ, phải tạo được điều kiện để tăng năng suất lao động, hoạt động có hiệu quả hơn để kéo chi phí sản xuất xuống thấp, giá thành thấp, giá bán thấp, như vậy không chỉ có lợi ích cho người tiêu dùng mà còn là một điều kiện quan trọng để thu hút được đầu tư nước ngoài” – chuyên gia Ngô Trí Long góp ý.
Về phía Bộ Tài chính, ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Quản lý giá cho biết, vừa qua, giá thành sản xuất điện năm 2013 của EVN đã được kiểm toán và công khai kết quả.
Đến thời điểm hiện tại, trong cơ cấu giá thành sản xuất điện của EVN vẫn còn một khoản lỗ từ các năm trước (2010-2011) để lại. Khi điều chỉnh tăng giá điện lên 7,5% từ 16/3 thì các cơ quan Bộ ngành cũng đã tính toán và dành 1 phần để EVN xử lý lỗ treo (hiện còn khoảng 8.000 tỷ đồng lỗ tỷ giá), đảm bảo EVN không bị lỗ (nếu không điều chỉnh, năm 2015, EVN sẽ lỗ khoảng 12.000 tỷ đồng). Trong lộ trình sắp tới, ông Tuấn cho biết, vẫn phải xử lý tiếp khoản lỗ này. “Lúc nào giải quyết được hết các khoản lỗ treo này thì mới theo giá thị trường được” – ông Tuấn cho hay.
Về vấn đề này, chuyên gia Ngô Trí Long cho rằng, để làm rõ giá thành, chi phí của EVN thì cần một cuộc đại kiểm tra, kiểm soát, một cuộc đại phẩu thuật và cần có các cơ quan tư vấn độc lập có đủ khả năng chuyên môn.
“Chứ còn hiện nay EVN báo cáo, Cục Điều tiết điện lực xem xét, cơ quan chức năng là Công thương (theo quan điểm của chúng tôi thông qua cá cuộc họp báo) thì thường đứng về phía đơn vị độc quyền, về phía EVN chứ ít khi đứng về phía người tiêu dùng và có những phát ngôn không nhận được sự hưởng ứng của công chúng như “giá điện tăng mọi người được hưởng lợi” – đây là điều hoàn toàn phi lý, phi thị trường. Hay như “nếu giá điện không tăng thì EVN bị phá sản”. Tôi cho rằng, cách phát ngôn của các cơ quan chức năng cần phải khách quan, công tâm, làm sao đứng ở trung gian, đừng nghiêng vào bên nào” – ông Long bức xúc.
-------------------------
Vì đâu cảng hiện đại nhất miền Bắc lỗ hơn triệu USD/tháng?
Cùng với việc lỗ ròng, Cảng container quốc tế Cái Lân (CICT) còn chưa trả được nợ gốc và lãi vay đến hạn khiến ngân hàng bắt đầu tính thêm lãi phạt.
Nguyên nhân cảng container quốc tế Cái Lân (CICT) trong cả năm 2014 và hai tháng đầu năm 2015 trung bình mỗi tháng lỗ hơn 1 triệu USD đã phần nào được lý giải tại cuộc họp với Bộ GTVT vào cuối tuần qua.
Sức ép tài chính quá lớn
Bắt đầu hoạt động từ tháng 8/2012, với tổng vốn đầu tư 155,3 triệu USD, với rất nhiều kỳ vọng, không ai có thể hình dung CICT - liên doanh cảng nước sâu hiện đại nhất miền Bắc rơi vào cảnh thua lỗ nghiêm trọng đến vậy. Theo báo cáo mới nhất của CICT với Bộ GTVT, cả năm 2014, số lỗ lũy kế của liên doanh này lên đến hơn 269,5 tỷ đồng. Hai tháng đầu năm 2015 lỗ thêm hơn 39,7 tỷ đồng nữa.
Trong tháng 12/2014, CICT đã không có tiền để trả khoản nợ gốc, lãi vay đến hạn là gần 6,7 triệu USD, trong đó tiền gốc vay là hơn 4 triệu USD và tiền lãi gần 2,7 triệu USD. Ngày 23/12/2014, các ngân hàng cho vay đã gửi thông báo tới CICT vì không thanh toán đúng hạn các khoản nợ và sẽ tính thêm 2% lãi suất phạt với khoản nợ gốc và lãi vay đến hạn chưa thanh toán.
Bảng dòng tiền năm 2015 cũng cho thấy, năm 2015, CICT tiếp tục bị thiếu hụt thêm ít nhất hơn 13,2 triệu USD, chủ yếu do phải trả khoản nợ gốc và lãi vay của hai kỳ 15/6/2015 và 15/12/2015 và khoản nợ đến hạn của nhà thầu nước ngoài Halla (xây dựng công trình cầu bến của CICT) vào tháng 6/2015, nhà thầu ZPMC (cung cấp lắp đặt cẩu giàn STS và cẩu khung bánh lốp RTG cho CICT) tháng 12/2015.
Ông Lê Triêu Thanh, Phó Tổng Giám đốc Vinalines cho biết, theo diễn biến của tình hình thị trường và tài chính của CICT cho thấy, dòng tiền hiện tại chỉ đủ duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh chứ đơn vị này không có khả năng trả nợ lãi và nợ gốc cho các ngân hàng cho vay.
Để trả khoản gốc, lãi vay kỳ 15/12/2014 và bù đắp được sự thiếu hụt dòng tiền năm 2015, CICT cần sự hỗ trợ từ các cổ đông 20 triệu USD theo cam kết, và theo tỷ lệ vốn góp. Căn cứ tình hình hiện tại, các đối tác phía Việt Nam do Vinalines đứng đầu không có khả năng tiếp tục góp vốn để hỗ trợ CICT bù đắp sự thiếu hụt trên, theo tỷ lệ sở hữu của mình là 51% trong liên doanh.
Tại cuộc họp với Bộ GTVT chiều 11/3 vừa qua, ông Eric Jourdaret, Trưởng bộ phận đối ngoại của Tập đoàn tài chính IFC thuộc WB Group - ngân hàng cho vay đầu tư cảng CICT cho biết, công ty mẹ là Tập đoàn SSA Marine, Carrix muốn bỏ thêm vốn hỗ trợ công ty con của họ trả khoản nợ ngân hàng theo phần vốn góp 49%. Song tập đoàn không có ý định tăng thêm tỷ lệ sở hữu của mình tại CICT.
Hàng container giảm sút thảm hại
Theo phân tích của Vinalines trong báo cáo gửi Bộ GTVT, khó khăn của CICT do nợ vay và lãi vay lớn, đồng thời thị trường hàng container của CICT đang gặp nhiều khó khăn, giảm sút. Một chuyên gia phân tích thị trường của Vinalines cho biết, cả năm 2014 chỉ số BDI (giá cước tàu hàng khô), dao động quanh mốc từ 800-1 nghìn điểm, chưa bằng 1/10 giai đoạn cao điểm năm 2006 - 2008 khi chỉ số này trên 11 nghìn điểm. Tuần đầu của tháng 3/2015 này tiếp tục sụt giảm, còn ở mức 560 điểm, mức thấp nhất từ trước đến nay. CICT là cảng chuyên dùng cho hàng container, song cước vận chuyển hàng container cũng sụt giảm tương tự hàng rời và bản thân lượng hàng container qua cảng CICT cũng liên tục giảm.
Ông Lê Triêu Thanh cho biết, tuy có lợi thế nước sâu (tàu lớn chỉ có thể vào cảng CICT), song tàu container lớn vào khu vực này rất ít. Một số hãng bắt đầu chuyển bớt sang làm hàng container khu vực cảng Hải Phòng.
Từ tháng 7/2014, hãng tàu MSC vốn chiếm sản lượng container lớn vận chuyển tới CICT đã đưa tàu sang khai thác tại cảng Hải Phòng. Trong năm 2014, CICT có ký thêm với hãng tàu Maersk, Cosco và OOCL. Tuy nhiên Maersk lại thực hiện giảm tải tại cảng CICT, trung bình mỗi tàu chỉ dỡ 200-250 container với tần suất một tuần/tàu. Cosco và OOCL mới đưa vào thử nghiệm giảm tải tại CICT và cũng giống như Maersk, chỉ giảm tải tại CICT để có thể đi vào cảng chính Hải Phòng.
Việc tàu lớn sang làm hàng chính tại Hải Phòng nhằm cắt giảm chi phí chuyển tải sà lan, chi phí bốc xếp và các chi phí liên quan khác. Giá bốc xếp tại Hải Phòng thấp hơn CICT khoảng 10 USD/container, nguyên do cảng Hải Phòng thiết bị đầu tư đã lâu, phần lớn hết khấu hao, khiến cảng có thể giảm giá cước bốc xếp nhằm cạnh tranh thu hút hàng.
Báo cáo của CICT mới nhất cho biết, cả năm 2014 sản lượng container bốc dỡ của CICT mới đạt 102.895 TEU và hai tháng đầu năm 2015 mới được 2.382 TEU. Trong khi cảng CICT với các bến số 2, 3 và 4 có công suất xếp dỡ container hàng năm là 520 nghìn TEU/năm và lên tới 1.200.000 TEU/năm khi khai thác hết công suất, nhưng hiện nay mới chỉ khai thác mức hơn 100 nghìn TEU/năm.
Do gặp khó khăn vì hàng container sụt giảm, hiện CICT được phép làm thêm hàng rời. Với lợi thế nước sâu phù hợp tàu lớn chở hàng nông sản và dăm gỗ, sản lượng hàng rời qua cảng này tăng mạnh, đạt 1,46 triệu tấn trong năm 2014 và 592.056 tấn hai tháng đầu năm 2015, mục tiêu tăng lên khoảng 80% đạt 2,7 triệu tấn trong năm 2015. Song theo CICT, dòng tiền này cũng chỉ đủ duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, chưa thể trả nợ gốc và lãi vay.
Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Công, Bộ GTVT không thể hỗ trợ tài chính cho CICT, mà chỉ có thể hỗ trợ bằng các cơ chế, chính sách tạo thuận lợi hơn cho CICT hoạt động. Vinalines đang được tái cơ cấu và tiến hành thoái vốn khỏi liên doanh CICT, chuyển nhượng phần vốn này cho một đối tác khác của Việt Nam tiếp quản là VP Bank. Ngân hàng này sẽ kế thừa quyền và trách nhiệm của Vinalines trong liên doanh cảng CICT theo quy định của pháp luật hiện hành.
-------------------------
