Cách đây 25 năm, trên dải đất miền Trung, tại các đoạn đèo dốc dọc quốc lộ 1A từ tỉnh Bình Định đến Quảng Bình xuất hiện một băng cướp mang tên “Bạch Hải Đường 2”, gây ra hàng loạt vụ cướp táo tợn. Là người trực tiếp tham gia cuộc đấu súng sinh tử tại đèo Ngang, đoạn giáp ranh giữa hai tỉnh Quảng Bình - Hà Tĩnh để triệt xóa băng cướp này, đại tá Lê Xuân Băn kể băng cướp “Bạch Hải Đường 2” do Nguyễn Văn Phái (sinh năm 1954, trú xã Minh Thành, huyện Yên Hưng, Quảng Ninh) cầm đầu.

 

Phái từng trấn cướp nhiều vụ kinh hoàng dọc biên giới Việt - Trung vào những năm 1988. Sau đó, hắn liên kết với Vũ Văn Huy (sinh năm 1967, cùng quê Quảng Ninh), một người từng được đào tạo trong quân ngũ, nhưng vì dùng súng bắn chết đồng đội nên bỏ trốn khỏi đơn vị. Trên đường chạy trốn, Huy mang theo khẩu AK của đơn vị rồi sau này dùng nó tham gia các vụ cướp. Sau khi liên kết với nhau, Phái và Huy tuyển mộ thêm một số đàn em rồi lập thành một băng cướp gây án dọc tuyến Quốc lộ 1A trong thời gian dài.

 

Vốn là một kẻ ngưỡng mộ nhân vật Bạch Hải Đường qua các bộ phim, vở cải lương, Phái đặt tên cho băng cướp do mình cầm đầu là “Bạch Hải Đường 2”. Ngay sau khi băng cướp vừa “khai sinh”, ngày 4/7/1989, Phái kéo đám đàn em lên đèo Hạ Mi (đoạn giáp ranh giữa hai tỉnh Bắc Giang và Quảng Ninh) chặn xe tải do tài xế Phạm Văn Bình điều khiển. Khi Bình vừa dừng xe, Phái gí súng AK vào người để đám đàn em lao vào cướp tài sản. Khoảng 10 phút sau, phát hiện xe khách do Nguyễn Văn Tâm cầm lái chở 20 người đang đổ đèo, Phái xách súng AK chặn giữa đường xả một loạt đạn vào đầu xe. Thấy bọn cướp quá manh động, tài xế Tâm phải nghe theo lệnh của chúng. Khi xe vừa dừng, Phái cùng đám đàn em leo lên lùng sục từng hành khách và cướp đi 300.000 đồng cùng nhiều tài sản có giá trị.

 

Sau khi gây hàng loạt vụ dùng súng AK cướp dọc đèo dốc ở các tỉnh phía Bắc, Phái "đánh hơi" thấy đang bị công an truy lùng ráo riết nên kéo đám đàn em vào miền Trung lánh nạn và tiếp tục gây án. Suốt một thời gian dài, băng cướp “Bạch Hải Đường 2” là nỗi kinh hoàng của cánh lái xe ôtô thường xuyên đi qua các đèo dốc trên Quốc lộ 1A như: Phước Tượng, Phú Gia, Cù Mông, An Khê, Đèo Ngang...

Biết lực lượng công an đang truy lùng ráo riết nên về sau, mỗi lần ra tay băng cướp này đều mặc áo đen, đeo mặt nạ để nạn nhân không thể nhận dạng. Phái hoặc Huy sẽ cầm súng AK ra chặn giữa đèo, nếu phát hiện xe ôtô chạy đến khi còn cách khoảng 30 mét, chúng sẽ đưa súng lên bắn vào đầu xe thị uy. Khống chế thành công, những tên còn lại có nhiệm vụ lao đến lục soát để cướp tiền và tài sản. Tài xế nào kháng cự sẽ bị chúng bắn vào chân cảnh cáo.

 

Tối 12/11/1989, Phái và Huy chở nhau trên xe Honda 67 chạy từ Bình Định ra đèo Ngang để “săn mồi”. Khi vừa đến nơi, chúng chặn 2 xe tải đang đổ dốc đèo nhưng bất thành. Một lúc sau, chúng phát hiện xe tải KMAZ do Lê Thanh Hải điều khiển đang leo dốc. Lúc này, Huy cầm khẩu AK lao ra chặn giữa đường yêu cầu tài xế dừng, nhưng anh Hải vẫn tiếp tục cho xe chạy. Tức tối, Phái móc ra quả lựu đạn, rút chốt ném về phía xe tải nhưng không nổ. Thấy vậy, Huy đưa khẩu AK lên xả một loạt đạn lên ca-bin khiến phụ xe Nguyễn Văn Dũng chết tại chỗ.

 

Sau khi gây án kinh hoàng, Phái và Huy tiếp tục chở nhau chạy dọc đường đèo tìm xe khác để cướp. Phát hiện xe khách do Nguyễn Văn Cường cầm lái chở 40 hành khách đổ đèo, Phái lập tức nhảy xuống dùng súng bắn khiến tài xế phải dừng xe. Sau một lúc bị đánh đập, anh Cường đưa bọc tiền nhưng chúng chê ít nên rút dao tiếp tục đâm vào tài xế này. Tàn bạo hơn, Phái đưa súng AK lên xả đạn vào xe khiến một hành khách chết tại chỗ, một người khác bị thương.

 

Loạt đạn điên cuồng cũng đã khiến “phó tướng” Huy trúng đạn vào hông. Sau khi đưa Huy rời khỏi chiếc xe khách, Phái chở chạy theo đường đèo bỏ trốn. Trên đường đi, thấy đàn em bị thương quá nặng nên Phái thả xuống đường. Đề phòng Huy bị công an bắt, Phái lên đạn toan thủ tiêu. Mặc dù đang bị thương nặng, nhưng Huy đã quỳ xuống van xin nên Phái tha chết bỏ lại để chạy trốn. Huy sau đó bị bắt khi vào một nhà dân ven đường xin nước uống.

 

Những vụ cướp do băng “Bạch Hải Đường 2” gây ra khiến cánh tài xế đường dài mỗi lần qua đây đều lo sợ, Công an tỉnh Quảng Bình xác lập chuyên án đấu tranh, triển khai một tổ trinh sát do đại tá Lê Xuân Băn, nguyên Phó trưởng Công an huyện Bố Trạch (Quảng Bình) làm tổ trưởng.

 

Ngày 26/2/1990, Phái tiếp tục kéo đám đàn em chặn một chiếc xe khách trên đỉnh đèo Ngang. Khi xe vừa dừng, hắn nã đạn liên tiếp khiến 8 người bị thương. Sau đó, Phái cùng đám lâu la lao vào cướp bóc. Nhận tin báo, ông Băn cùng nhóm trinh sát triển khai kế hoạch vây bắt. Phát hiện bị bao vây, Phái cùng đám đàn em giữ hành khách làm con tin trong xe, đồng thời nổ súng loạn xạ về phía các trinh sát.

 

Dưới làn mưa đạn đang bắn liên tục về phía tổ trinh sát, đại tá Băn biết rằng nếu bắn trả sẽ gây thương vong cho hành khách, còn không nổ súng thì đồng đội sẽ gặp nguy hiểm. Trước tình thế đó, ông liền vùng dậy lao về phía tảng đá gần đó để thu “thu hút” sự chú ý của nhóm cướp. Một lúc sau, khi thấy yên tĩnh lạ thường, biết chắc bọn cướp đã hết đạn bắn về phía mình, ông ra ám hiệu cho đồng đội rồi đồng loạt xông ra. Ông khống chế Phái bằng thế võ điêu luyện. Thấy thủ lĩnh bị sa lưới, nhóm đàn em nhanh chóng tan rã bỏ chạy vào rừng thoát thân.

 

Đã gần 25 năm trôi qua, khi triệt phá băng cướp tàn ác khét tiếng mang tên “Bạch Hải Đường 2”, đại tá Băn đã để lại trong lòng bạn bè, đồng nghiệp và nhân dân một dấu ấn khó phai. Suốt 30 năm qua, ngoài thời gian truy bắt tội phạm để giữ gìn bình yên cho nhân dân, lúc về nhà ông âm thầm chăm sóc người vợ bị lún não nằm một chỗ. Mặc dù công việc bộn bề, hoàn cảnh gia đình éo le, nhưng ông vẫn tự tay nuôi hai người con khôn lớn, thành đạt.