Vụ việc “tống tiền” bị can của một số lãnh đạo TAND huyện Triệu Sơn cuối tháng 8.2014, có sự đồng loã, giúp sức của một số cán bộ Viện Kiểm sát huyện này. Lãnh đạo đơn vị này xác nhận rằng, Phó Viện trưởng và kiểm sát viên đã doạ nạt, dụ dỗ bị can không thuê luật sư, vi phạm nghiêm trọng quyền được bào chữa của bị can, bị cáo được quy định trong Hiến pháp và Bộ luật Tố tụng Hình sự.

Ép bị can từ chối luật sư bào chữa 

Để có thể “chạy án”, ông Nguyễn Bá Quý đã nhờ bà Nguyễn Thị Niên - kiểm sát viên phụ trách án dân sự Viện Kiểm sát Nhân dân (VKS) huyện Triệu Sơn - dẫn đến gặp ông Nguyễn Đình Hà - Phó Viện trưởng VKS huyện - xin “giúp đỡ”. Ông Hà nhận lời và yêu cầu, hướng dẫn ông Quý làm đơn xin rút luật sư (LS). Các file ghi âm thể hiện rõ ông Hà đe doạ ông Quý, nếu không rút LS thì khung hình phạt của tội này là 3 - 10 năm tù, nếu yêu cầu rút LS thì có thể xử chỉ còn 3 năm và có thể cho hưởng án treo. Ông Hà căn dặn ông Quý “mọi vấn đề anh nhờ chị Niên xem hướng đi những chỗ nào, ra sao trong cái việc đó. Còn phải xuống tỉnh để xin, may ra mới có được án treo chứ xử ở đây thế, xuống dưới kia làm cái toẹt bắt giam thì chả giải quyết vấn đề gì”. Ông Hà còn “cẩn thận” căn dặn ông Quý phải nhờ chị Niên đưa sang toà xem “hết bao nhiêu, ra sao”.

Trong tất cả các cuộc làm việc giữa ông Quý và các ông, bà là cán bộ TAND và Viện KSND huyện Triệu Sơn: Nguyễn Đình Hà, Lê Ngọc Hiệp, Lê Thị Thu, đều có mặt bà Niên với vai trò “đấu mối”. Bà Niên liên tục hùa theo ông Hiệp, ông Hà về việc yêu cầu ông Quý rút LS. Tại TAND huyện Triệu Sơn, ông Lê Ngọc Hiệp - Chánh án - cũng yêu cầu ông Quý phải làm đơn xin rút LS thì mới giúp được. Ông Hiệp nói thẳng với bị can Nguyễn Bá Quý, nếu để LS tham dự phiên toà thì không giúp đỡ nữa, khung hình phạt từ 3 - 10 năm, “tình cảm lắm cũng xử 3,5 năm án giam” - lời ông Hiệp. Ông Hiệp tuyên bố với ông Quý: “Nếu có LS sẽ bất lợi cho anh, nếu anh mời LS, tôi sẽ xử nghiêm theo mức án từ 3 - 10 năm, xem LS giỏi đến mức nào”.

Làm việc với PV Báo Lao Động, ông Vũ Trọng Trạng - Viện trưởng VKS Triệu Sơn - cho biết: Ngay sau sự việc bị phát giác, ông đã tổ chức họp chi bộ nghiên cứu đơn tố cáo, file ghi âm và xác định đơn tố cáo, file ghi âm là hoàn toàn chính xác. Ngay sáng hôm sau, ông Trạng cho họp toàn cơ quan để xác minh thực - hư đoạn băng ghi âm về nội dung trên. Mọi thành phần tham gia cuộc họp đều khẳng định đó là giọng nói của ông Hà và bà Niên. “Ông Nguyễn Đình Hà và bà Nguyễn Thị Niên cũng đã xác nhận file ghi âm đó là thực tế” - ông Trạng nói và khẳng định: “Việc yêu cầu rút LS của ông Hà và bà Niên đã vi phạm nghiêm trọng quy định làm việc của ngành, vi phạm Luật Tố tụng Hình sự (TTHS) và vi phạm nghiêm trọng các quy định của Đảng”. Hiện ông Trạng đã báo cáo toàn bộ sự việc với VKS tỉnh Thanh Hoá, đề nghị xử lý nghiêm theo quy định. “Xảy ra sự việc này chúng tôi rất buồn, vì đó là đồng nghiệp thân thiết, nhưng để bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật, chúng tôi đề nghị các cấp thẩm quyền xử lý nghiêm vụ việc. Rõ ràng là có vi phạm, chúng tôi đang chờ kết luận của cơ quan chức năng để xử lý theo quy định” - ông Trạng nói.

Tuy nhiên, làm việc với PV Báo Lao Động, ông Lê Đức Tùng - Chánh Văn phòng Viện KSND tỉnh Thanh Hoá - tỏ ra khá cẩn trọng khi cho biết: “Hiện cơ quan đang chỉ đạo xác minh rõ vụ việc nên chưa thể cung cấp thông tin cho báo chí”. PV đề nghị được làm việc với lãnh đạo VKS tỉnh về vụ việc, ông Tùng kiên quyết từ chối.

Vi phạm nghiêm trọng luật tố tụng

Với việc dụ dỗ, hướng dẫn, đe doạ bị cáo Nguyễn Bá Quý rút LS bào chữa, các cán bộ VKS Triệu Sơn đã vi phạm nghiêm trọng pháp luật TTHS và quy định của ngành. Theo LS Lê Quốc Hiền, việc một số cán bộ VKS và TAND yêu cầu bị can rút LS đã vi phạm nghiêm trọng các quy định về quyền được bào chữa của bị can, bị cáo được quy định trong Hiến pháp 2013 và Điều 49, Điều 50 Bộ luật TTDS; vi phạm quyền hành nghề của tổ chức LS được quy định trong Hiến pháp và Bộ luật TTHS và khoản 5 Điều 27 Luật sửa đổi bổ sung Luật Luật sư năm 2012. LS Lê Quốc Hiền nói rằng “sự việc này đã làm ảnh hưởng tới công cuộc cải cách tư pháp của Đảng và Nhà nước ta. Những hành vi này cần được đưa ra ánh sáng và xử lý nghiêm minh theo pháp luật để làm trong sạch nền tư pháp nước nhà”.

Cùng quan điểm trên, ông Đỗ Minh Tuấn - Trưởng ban Nội chính Tỉnh uỷ Thanh Hoá - cũng cho rằng, không thể chấp nhận được việc một vị Viện phó VKS lại có hành vi vi phạm pháp luật như vậy. “Người ta không biết luật vi phạm là một lẽ, đằng này học luật, bảo vệ pháp luật mà còn cố tình phạm luật, cơ quan này được gọi là Viện KSND chứ có phải của các vị ấy đâu mà thích xử thế nào cũng được” - ông Tuấn thể hiện rõ quan điểm.

Trung tá Lê Trung Hiếu - phụ trách Văn phòng CA tỉnh Thanh Hoá - cũng cho rằng: “Nếu sự thực như thế thì không thể chấp nhận được. Cán bộ VKS là thành phần không thể thiếu trong một phiên xét xử, vị đại diện cơ quan này có chức năng kiểm sát cho pháp luật được thực thi đúng, tránh sai sót, nhầm lẫn mà có hành vi vi phạm như thế thì không thể chấp nhận”.