Ngày 15-10, Toà Phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM đã tuyên phạt Phạm Xuân Hoà 3 năm tù cho hưởng án treo về tội vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Trước đó, VKS đã có kháng nghị yêu cầu cấp phúc thẩm xét xử Hòa về tội buôn lậu (với mức án đến chung thân).
Tại phiên xử, VKS rút lại kháng nghị về phần tội danh, còn bị cáo xin hưởng án treo. HĐXX án sơ thẩm có căn cứ, tuy nhiên bị cáo xuất trình được tình tiết gia đình có công, nhân thân tốt, tiền thu lợi bất chính mà án sơ thẩm xác định không phải tiền do phạm tội mà có mà do sự chênh lệch ngoại tệ khi mua bán dầu. Xét bị cáo đủ điều kiện cho hưởng án treo theo luật định nên HĐXX chấp nhận kháng cáo của bị cáo.
Như Pháp luật TP.HCM đã phản ánh đây là vụ án có sự tranh cãi tội danh giữa viện và toà ở cấp sơ thẩm.
Theo hồ sơ, Công ty Hiệp An (thành lập năm 2006) được cấp phép kinh doanh vận tải biển, dịch vụ môi giới hàng hải, môi giới thương mại, cho thuê tàu, đại lý vận tải… Đến tháng 4-2008, công ty được bổ sung dịch vụ đại lý tàu biển.
Dù Công ty Hiệp An không được cấp phép kinh doanh xăng dầu nhưng năm 2008, Hòa vẫn thực hiện giao dịch mua bán dầu DO cho tàu nước ngoài cập cảng Việt Nam mà không làm thủ tục hải quan. Để thực hiện, Hòa trực tiếp ký hợp đồng mua bán xăng dầu với Công ty TNHH một thành viên Thương mại và Vận tải Petrolimex cùng Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Minh Tân.
Khi tàu nước ngoài có nhu cầu mua dầu, Hòa đặt hàng của một trong hai công ty trên, chỉ định địa điểm giao hàng. Sau đó, Hòa trực tiếp thanh toán cho hai công ty trên. Các công ty này sẽ xuất hóa đơn bán dầu trực tiếp cho Công ty Hiệp An. Tổng cộng Hòa đã bốn lần mua gần 170.000 lít dầu DO (hơn 2,2 tỉ đồng) từ hai công ty Petrolimex và Minh Tân để bán lại cho tàu Richmont Hill (Campuchia) với giá hơn 138.700 USD, thu lợi bất chính gần 27 triệu đồng. Sau đó, Hòa đã sử dụng các hóa đơn mua dầu trên để kê khai thuế GTGT và hạch toán vào chi phí quyết toán thuế năm 2008 của Công ty Hiệp An.
VKSND TP.HCM đã truy tố Hòa về tội buôn lậu theo khoản 4 Điều 153 BLHS (khung hình phạt từ 12 đến 20 năm tù hoặc tù chung thân).
Tuy nhiên xử sơ thẩm, TAND TP.HCM cho là việc mua dầu để cung ứng cho tàu biển nước ngoài, đồng thời không mở tờ khai hải quan là vi phạm pháp luật. Nhưng về ý thức chủ quan, bị cáo cung ứng dầu cho tàu Richmont Hill không nhằm mục đích mua đi bán lại nên không mang tính chất mua bán. Do đó, hành vi của bị cáo chưa hội đủ các yếu tố cấu thành tội buôn lậu như VKS truy tố.
Theo tòa, bị cáo khai cung ứng dầu cho tàu này vận hành máy là có căn cứ. Hiện nay chưa có văn bản nào quy định về việc doanh nghiệp cung ứng dầu cho tàu nước ngoài chạy tuyến nội địa nên việc bị cáo không làm thủ tục hải quan, nộp thuế không đủ yếu tố cấu thành tội phạm mà chỉ là vi phạm hành chính. Riêng với hai lần Công ty Hiệp An cung ứng dầu cho tàu Richmont Hill chạy ra nước ngoài (63,11 tấn dầu với tổng giá trị hơn 1,118 tỉ đồng), bị cáo đã phạm tội vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Từ đó, tòa tuyên phạt Hòa ba năm tù theo khoản 3 Điều 154 BLHS. Ngay sau đó, VKS đã có kháng nghị yêu cầu cấp phúc thẩm xét xử Hòa về tội buôn lậu.