Một vụ việc hy hữu xảy ra khi chính quyền xã An Lâm (Nam Sách, Hải Dương) không cho vị thủ nhang đền Lang Khê và đền - chùa Vàng cư trú tại hai ngôi đền dù khẳng định thủ nhang này có công rất lớn trong việc trùng tu, tôn tạo hai ngôi đền.

Ông Phương, thủ nhang đền Lang Khê (xã An Lâm, huyện Nam Sách Hải Dương) cho rằng mình bị đuổi bất hợp pháp khỏi đền.

Góp công xây đền rồi bị mời ra khỏi đền

Ông Nguyễn Văn Phương - thủ nhang đền Lang Khê và đền - chùa Vàng - cho biết, trước khi vào ở trong hai ngôi đền này, ông đã bán hết nhà cửa, ruộng vườn, huy động lòng hảo tâm của khách thập phương và đi quyên góp ủng hộ khắp mọi miền đất nước để có tiền tu bổ, tôn tạo, xây dựng hai ngôi đền Lang Khê và đền - chùa Vàng sạch sẽ, khang trang. Với những đóng góp và uy tín của ông Phương tại thôn Lang Khê, người dân, chính quyền và các tổ chức đoàn thể hai thôn Lang Khê và Hoàng Giáp đã họp bàn và thống nhất mời ông Phương làm thủ nhang đền Lang Khê và đền - chùa Vàng.

Theo ông Phương, việc mời ông làm thủ nhang có biên bản họp của hai thôn và được cơ quan chức năng của xã xác nhận. Thậm chí, người dân thôn Hoàng Giáp còn có cả biên bản giao các hiện vật và tài sản của đền - chùa Vàng cho ông Phương trông coi.

Tuy nhiên, gần một tháng nay, chính quyền xã An Lâm thường xuyên cho công an xã tới đền Lang Khê và đền - chùa Vàng yêu cầu ông Phương không được cư trú tại hai ngôi đền kể trên. Kể về sự việc, ông Phương nói: “Hàng đêm, Công an xã cứ đến đe dọa, đuổi tôi ra khỏi đền. Họ yêu cầu tới 30.11, tôi phải di chuyển đồ đạc cá nhân, không được ở trong đền nữa”.

Chủ tịch UBND xã An Lâm Nguyễn Văn Toản thừa nhận, do trước đây xã không có nguồn kinh phí hỗ trợ nên ông Phương đã đóng góp nhiều tỉ đồng để xây dựng. Và với uy tín hiện nay thì chỉ có ông Phương mới đủ khả năng để làm thủ nhang của hai ngôi đền này. Giải thích về lý lo đuổi thủ nhang hai ngôi đền trên, vị Chủ tịch xã An Lâm cho biết, do ông Phương cư trú trên khu đất bất hợp pháp (đang tranh chấp) ở đền Lang Khê. Còn tại đền - chùa Vàng (ở thôn Hoàng Giáp), ông Phương không có hộ khẩu tại thôn Hoàng Giáp nên không được coi là thủ nhang của đền này.

Chủ tịch xã An Lâm cho rằng thủ nhang đền Lang Khê không được cư trú trong đền. 

Không được ở đền, thủ nhang ở đâu?

Theo ông Toản, việc đưa ông Phương ra khỏi đền là do chính quyền xã đã không sát sao trong việc để ông Phương xây dựng nhà trong khuôn viên đền đang tranh chấp chưa được phê duyệt từ năm 2006. Cụ thể, theo Chủ tịch xã An Lâm, ông Phương có xây một ngôi nhà trên khuôn viên của đền Lang Khê hiện tại, thửa đất này thuộc đất nông nghiệp, dù trên thực tế, chính UBND xã đã cho phép ông Phương xây căn nhà này khi ông làm đề xuất xây đền Lang Khê.

Trước yêu cầu trục xuất thủ nhang này, luật sư Vũ Công Dũng -Trưởng Văn phòng luật sư Bảo Hiến - Đoàn Luật sư Hà Nội - cho rằng, theo những quy định về Luật Cư trú, ông Phương đã được chính quyền địa phương và cơ quan có thẩm quyền về quản lý tôn giáo, tín ngưỡng thừa nhận là thủ nhang của đền Lang Khê và đền - chùa Vàng thì đương nhiên ông Phương được cư trú, đăng ký thường trú và cấp sổ hộ khẩu tại nơi cư trú này.

Cũng theo luật sư Dũng, việc xã An Lâm “o ép” thầy đền là không hợp lý vì dù sao ông Phương đã có công với địa phương và được nhân dân, đoàn thể của thôn bầu chính đáng. “Lấy cớ tạm trú, tạm vắng để trục xuất thầy đền là không phù hợp vì ngoài việc thừa hành pháp luật, chính quyền xã còn có nghĩa vụ giúp đỡ họ thực hiện công việc theo đúng pháp luật, ủng hộ họ vì đã cống hiến cho quê hương, như thế mới có tình có lý”, luật sư Dũng nói.

Dưới một góc nhìn khác, bà Trần Minh Thu - Vụ phó Vụ Các tôn giáo khác thuộc Ban Tôn giáo Chính phủ - cho rằng, tín ngưỡng thờ Mẫu, Tứ phủ của Việt Nam hiện nay chưa có quy định cụ thể về việc cư trú của các thủ nhang đồng đền. Tuy nhiên, theo tâm niệm và cách hiểu phổ biến của dân gian thì thủ nhang đồng đền đương nhiên được ở trong đền.

Bởi vậy, “việc xã không muốn cho thủ nhang cư trú tại hai ngôi đền này thì nhất thiết phải xem lại quy chế, nội quy của hai ngôi đền. Nếu nội quy của đền có quy định nhân dân giao phó cho thủ nhang ở tại hai ngôi đền này thì chính quyền xã phải tôn trọng ý kiến người dân. Mặt khác, nếu ông Phương có vi phạm thì xã cũng phải tính đến công lao của thủ nhang như góp tiền của xây dựng lại công trình phục vụ tín ngưỡng cộng đồng. Để tạo điều kiện cho thực hành tín ngưỡng, chính quyền xã nên cẩn trọng khi ra quyết định, và nhất thiết phải thông qua ý kiến của người dân”, bà Thu nói.