Theo một số nhà nghiên cứu, người chuyển giới hiện chưa được xếp vào bất kỳ nhóm xã hội nào. Họ thường gặp những tình huống dở khóc dở cười trong cuộc sống, do sự 'chỏi' nhau giữa ngoại hình với giới tính ghi trong lý lịch.
Hương Giang Idol trước và sau khi chuyển giới - Ảnh: T.L
Kỳ 1: 'Vác đơn' đi xin chuyển giới
Mới đây nhất, từ thông tin hotgirl Trâm Anh ở Hà Nội bị bắt vì liên quan đến thuốc lắc, dư luận đã băn khoăn về việc liệu Trâm Anh được tạm giam ở buồng nam hay buồng nữ. Trên thực tế, những người chuyển giới gặp rất nhiều trở ngại trong cuộc sống.
Được công chúng biết đến, được nhiều người ngưỡng mộ vì vẻ ngoài nữ tính, gợi cảm nhưng trên giấy tờ, những người chuyển giới như Cindy Thái Tài, Lâm Chi Khanh, Hương Giang… vẫn phải mang giới tính nam.
Chuyển giới 10 năm vẫn chưa được công nhận
Dù luôn phấn đấu để sở hữu vẻ ngoài nữ tính nhưng trên thực tế, những người chuyển giới vẫn phải mang giới tính nam trên giấy tờ. Là nghệ sĩ đầu tiên công khai chuyển giới nhưng hơn 10 năm qua, giấy tờ của Cindy Thái Tài vẫn là nam. Dù đã nhiều lần gõ cửa các cơ quan chức năng nhưng lần nào Cindy cũng phải thất thểu ra về. Thậm chí có lúc vì quá lo lắng, Cindy Thái Tài từng đến công an hỏi xem chuyển giới có… vi phạm luật không.
“Từ lúc có ý định chuyển giới, tôi đã nghĩ đến chuyện làm lại giấy tờ để được pháp luật công nhận giới tính đúng của mình. Khó khăn lắm tôi mới được là chính mình nhưng rất tiếc là luật pháp vẫn chưa quy định cụ thể cho người chuyển giới…”, Cindy Thái Tài tâm sự.
Tương tự như Cindy Thái Tài, giấy CMND của Hương Giang Idol vẫn mang tên Nguyễn Ngọc Hiếu với giới tính nam hoặc trong hộ chiếu của ca sĩ Lâm Chi Khanh, phần giới tính vẫn phải ghi là nam.
Ca sĩ chuyển giới Cindy Thái Tài - Ảnh: Kelvin Nguyễn
Theo tìm hiểu của Thanh Niên Online, do không thể thay đổi mục giới tính trên giấy tờ nên phần lớn người chuyển giới muốn thay đổi hình ảnh sau khi chuyển giới giống trong CMND, hộ chiếu… để thuận lợi trong việc xuất ngoại, công chứng giấy tờ...
Rất may là về vấn đề này, những người nổi tiếng lại có phần thuận lợi hơn. Cindy Thái Tài kể: “Lúc mới chuyển giới tôi cũng run lắm chứ. Đi qua cửa khẩu, thấy gương mặt tôi không giống hình trên giấy tờ, mấy anh nhân viên ở đó cũng hỏi nhưng nhờ báo chí mà họ biết tôi, nên cũng không làm khó dễ gì. Những lần sau còn được ưu tiên nữa. Làm việc gì liên quan tới giấy tờ cũng vậy, người ta biết đến mình, có khi còn khen xinh gái nữa chứ không gây khó khăn gì”.
Tuy nhiên, Cindy cũng cho biết do e ngại những rắc rối về mặt pháp lý nên đối với các tài sản của mình, “chị” đều nhờ người thân đứng tên để tránh những tranh chấp về sau.
Hương Giang Idol cũng cho biết: "Có lẽ do tôi may mắn được nhiều người biết đến nên điều đó giúp tôi dễ dàng hơn với những thủ tục pháp lý. Tuy nhiên, về lâu dài, tôi vẫn mong được pháp luật công nhận để có thể kết hôn như bao người phụ nữ thật sự khác...".
Khát khao được công nhận
Thực tế, chuyện giấy tờ với người chuyển giới, đặc biệt là những người nổi tiếng, không gặp nhiều khó khăn bởi dù sao họ cũng đã được nhiều người biết đến, được gọi là “chị”, là “cô” khi ra đường. Dẫu vậy, khát khao được công nhận về mặt pháp lý vẫn luôn hiện hữu trong lòng những người mang dáng dấp phụ nữ nhưng phải mang giới tính nam này.
Như Cindy Thái Tài từng không ít lần lân la dò hỏi về việc xin sửa đổi giới tính trong giấy tờ để có thể trở thành người vợ, người mẹ (mẹ nuôi) hợp pháp. Chị tâm sự: “Tôi muốn làm một người vợ đúng nghĩa chứ không muốn kết hôn với người đàn ông mà trên giấy tờ là hai người đàn ông. Điều đó không đúng với con người tôi và bất công với người đàn ông yêu thương tôi. Những người bình thường hạnh phúc bao nhiêu trong ngày cưới của họ thì với người đồng giới, chuyển giới khi được công nhận là vợ chồng hợp pháp của nhau, niềm hạnh phúc đó nhân lên gấp trăm gấp ngàn lần".
Lâm Chi Khanh vẫn luôn khao khát được pháp luật công nhận giới tính nữ - Ảnh: FBNV
Cindy Thái Tài từng đến Văn phòng công chứng trên đường Pasteur (Q.3, TP.HCM) để hỏi về thủ tục xét chuyển giới nhưng kết quả nhận được là... “Chưa có luật em ơi!”. Thậm chí, Quốc hội từng lấy “chị” làm trường hợp điển hình để đề cập đến việc thay đổi giấy tờ sau khi chuyển giới. Thế nhưng cho đến nay, mọi việc vẫn chưa có chuyển biến gì…
Đến khi trường hợp của anh Phạm Văn Hiệp (sau đổi tên là Phạm Lê Quỳnh Trâm) được báo chí nêu, Cindy Thái Tài lại một lần nữa nhen nhóm niềm tin.
"Lúc đó, tôi rất ngạc nhiên nhưng cũng khấp khởi vui mừng vì nó mở ra hy vọng một lần nữa với tôi. Khi đó tôi còn xin được cả số điện thoại của chị ấy rồi đấy chứ nhưng do lu bu chưa kịp gọi thì báo chí lại đăng tin chị ấy bị thu hồi quyết định. Một lần nữa tôi rơi vào hụt hẫng. Buồn cho chị ấy cũng là buồn cho bản thân tôi", Cindy Thái Tài chia sẻ.
Nói như Lâm Chi Khanh, dù giấy tờ và hình hài chưa thống nhất thì người chuyển giới vẫn sống ổn nhưng cũng đến lúc nào đó, họ cần có một đám cưới hợp pháp, cần có một gia đình hợp pháp mà trong đó mình được quyền là vợ theo giới tính nữ, chứ không phải là vợ - chồng mà giấy tờ vẫn là quan hệ nam - nam.
“Lộn phòng rồi!”
Nhiều người chuyển giới, đặc biệt là những người chuyển giới chưa trải qua phẫu thuật bộ phận sinh dục cho hay lắm lúc họ gặp khó xử trong những chuyện tưởng như nhỏ nhặt là sử dụng nhà vệ sinh công cộng.
“Khu vệ sinh nam hiếm có buồng riêng, lại không được sạch như bên khu nữ. Vì vậy, mình đành chọn khu nữ để “giải quyết”, dù trong lòng cũng muốn sang bên kia như các anh em khác. Một số chị em khi thấy mình bước vào, đã vội la lên: Lộn phòng rồi! Phòng nam bên kia kìa!”, Nguyễn Phương Uyên - một người chuyển giới từ nữ sang nam thổ lộ.